W 74. rocznicę podpisania kapitulacji przez Niemcy, w dzień kiedy Polska oddaje cześć wszystkim poległym i zamordowanym podczas drugiej wojny światowej,  w dzień zręcińskiego odpustu, kiedy to wspominamy męczennika Biskupa Św. Stanisława wpisuje się doskonale artykuł o innym męczenniku kapłanie, a który pochodził z naszej Świerzowej Polskiej. 

"Ornat męczeństwa
Ks. mjr Mieczysław Janas
 
Gdy podczas święceń kapłańskich jako jedyny otrzymał czerwony ornat, rodzina odebrała to jako znak przyszłego męczeństwa. Pan Bóg ma zawsze prawo wymagać od swoich wybranych sług więcej niż od innych i o tym wiedział ks. Mieczysław Janas. Nie odmówił Mu niczego z otrzymanych dóbr, aż do oddania życia.

Nieliczne pamiątki po księdzu kapelanie to dziś prawdziwe relikwie. Z pielgrzymki do Ziemi Świętej, odbytej w jubileuszowym roku 1933, zachowały się różaniec, obrazek Dzieciątka Jezus, zdjęcia przechowywane z pietyzmem przez rodzinę. Najważniejsza jest jednak pamięć i przekonanie o świętości kapłana.

Wikary z marzeniami

Ksiądz Mieczysław jako najmłodszy z pięciorga rodzeństwa był traktowany w domu jak beniaminek. Urodził się 2 stycznia 1904 r. w Świerzowej Polskiej w parafii Zręcin w diecezji przemyskiej jako syn Tomasza i Pauliny z domu Pudło. Ojciec był stolarzem artystycznym. W trudnych pierwszych latach niepodległości rodzice nie szczędzili starań o dobre wykształcenie dla zdolnego chłopca. Uczył się w szkole realnej i w gimnazjum w Krośnie. Po maturze w 1924 r. wstąpił do Seminarium Duchownego w Przemyślu. Po święceniach kapłańskich pracował jako wikariusz w kilku miejskich parafiach, m.in. w Samborze i w Jaśle.

Młody ksiądz z pokorą przyjmował wolę władzy kościelnej, choć miasta z jego zabieganiem i czczą aktywnością najwyraźniej nie lubił. Tylko w listach do rodziców dawał wyraz swoim pragnieniom. „Życie wikarego na wsi jest o wiele spokojniejsze niż w mieście, może choć jako proboszcz będę kiedyś na wsi. Życie jednak dla wszystkich staje się coraz przykrzejsze – nie mówię specjalnie o sobie, bo mi dość dobrze, ale mam na myśli ludzi w ogóle. Nic nie można przewidzieć, a bieda coraz większa, jakie będą następstwa, trudno przewidzieć – jedno jest pewne, że miłe i spokojne lata przedwojenne minęły może nawet bezpowrotnie. Co nas czeka, to przeżyć musimy, z pomocą Bożą wiele przetrwamy” – wyznawał ze spokojem. Parafii wiejskiej nigdy nie objął.

 Ks. Mieczysław  Janas jako gimnazjalista w Krośnie

Kapelan lotników

Przełożeni wysoko cenili ks. Janasa: „Był to kapłan obdarzony przez Pana Boga wybitnymi zdolnościami, talentów swych nie zaniedbywał, ale na każdym stanowisku, na którym pracował, umiał ich używać”.

A stanowiska sypały się jak z rogu obfitości. Od stycznia 1934 r. ks. Mieczysław pracował w Kurii Biskupiej w Przemyślu – był kapelanem biskupa przemyskiego, notariuszem w kurii diecezjalnej, redaktorem tygodnika „Rola Katolicka” i sekretarzem diecezjalnego Instytutu Akcji Katolickiej. Dziś tyle odpowiedzialnych zajęć podzielono by chyba między kilku kapłanów. Ksiądz Mieczysław nie skarżył się, gdy dodano mu kolejne. W 1939 r. został kapelanem w Centrum Wyszkolenia Lotnictwa nr 1 w Dęblinie – chlubie II RP i marzeniu każdego młodego Polaka.

W nieznanych okolicznościach we wrześniu 1939 r., po wybuchu wojny z Niemcami i sowieckiej inwazji na Polskę, ks. Janas dostał się do niewoli na Wschodzie. Trafił do obozu dla oficerów w Kozielsku, skąd 23 grudnia 1939 r. razem z grupą 10 kapelanów WP został odesłany do obozu w Ostaszkowie.

Rodzina otrzymała tylko jeden list z Kozielska na skrawku papieru gazetowego. „Jestem zdrów. Pozdrawiam. Mietek”. To był ostatni znak życia.

Ani wśród żywych, ani wśród zmarłych

Księdza Janasa wytrwale poszukiwał ks. Stanisław Bełch, przyjaciel z tego samego rocznika w seminarium duchownym, kapelan czasu wojny o ogromnych zasługach dla Polski. „Jednakże jego nazwiska nie znalazłem ani między żyjącymi ani między zmarłymi, pomimo że widziałem listę jak najbardziej oficjalną polskich księży zajętych w wojsku lub gdziekolwiek indziej, zmarłych i poległych. Dotychczas sądziłem, że znajduje się w Polsce, gdyż interesowałem się nim i często zapytywałem, czy nie ma go gdzie w wojsku lub w obozach jenieckich” – pisał w 1946 r. z Londynu do rodziny ks. Janasa.

Bliscy bardzo przeżywali brak wiadomości od ks. Mieczysława, zwracali się do różnych urzędów w nadziei na odnalezienie jakiegokolwiek śladu. Wszystko bezskutecznie. „Powoli oswajaliśmy się z myślą, że ksiądz Mieczysław oddał życie na nieludzkiej ziemi”, dzieliła się trudną prawdą bratanica księdza, Helena Jabłecka.

Dopiero w 1990 r. na ostaszkowskiej liście polskich jeńców zamordowanych w Kalininie najbliżsi odnaleźli nazwisko ks. Mieczysława Janasa.

Ofiary i kaci

Oprawcy wywieźli go z obozu na śmierć po 22 kwietnia 1940 r. Tyle wiemy z dokumentów. O szczegółach (nie wszystkich) zbrodni nad zbrodniami opowiedział po pół wieku Dmitrij Tokariew, szef NKWD w Kalininie, obdarzony mimo podeszłego wieku świetną pamięcią.

„Technologia” mordu była porażająco prosta, a jednocześnie zorganizowana w każdym szczególe. Polskich jeńców pędzono pieszo na stację kolejową w Ostaszkowie, potem więziennymi wagonami bez okien (stołypinkami), w ciasnocie, wieziono ich do Kalinina. Tam, w wewnętrznym więzieniu NKWD, w tzw. krasnym ugołku, sprawdzenie tożsamości, kajdanki. Cela zbrodni i strzał w potylicę. Co noc – wypełniony „limit” 250 jeńców. Ciała ładowano na ciężarówkę i w Miednoje bezładnie zrzucano do dołów śmierci. Po skończonej „pracy” kaci skrzynkami pili alkohol.

W państwie, w którym ludzie umierali z głodu, cierpieli niewyobrażalną nędzę, bo władze nie potrafiły zapewnić własnym obywatelom minimum przyzwoitej egzystencji, tak perfekcyjnie zaplanowaną operację mógł wykonać tylko bolszewicki aparat represji. W Kalininie działała 10-osobowa „grupa specjalna” pod wodzą generała Iwana Błochina, naczelnego kata na Łubiance w Moskwie, który według prof. Nikity Pietrowa ze Stowarzyszenia Memoriał, własnoręcznie rozstrzelał ok. 10-15 tys. ludzi uznanych przez reżim sowiecki za „wrogów ludu”. W tym swoich zwierzchników.

W piwnicy więzienia w Kalininie Błochin zorganizował specjalną celę rozstrzeliwań polskich jeńców, wyłożoną dźwiękoszczelnym wojłokiem. Przystępując do swojej „roboty”, zakładał specjalny strój: skórzaną czapkę, długi skórzany brązowy fartuch, skórzane rękawice z mankietami powyżej łokcia. Najbardziej lubił używać do rozstrzeliwań niemieckiego pistoletu typu Walther. „Zobaczyłem kata!” – zeznał w śledztwie wojskowej prokuratury rosyjskiej Tokariew.

Za „skuteczne wypełnienie zadań specjalnych”, jak eufemistycznie NKWD określało zbrodnię katyńską, 125 funkcjonariuszy centrali i zarządów obwodowych NKWD w Kalininie, Smoleńsku i Charkowie – prymitywnych, odczłowieczonych wykonawców rozkazu z 5 marca 1940 r. – otrzymało nagrody pieniężne. Na piersi najbardziej „zasłużonego” Błochina zawisł Order Czerwonego Sztandaru.

Czekiści zaangażowani w zbrodnię kończyli marnie swe życie, do końca ukrywali przed otoczeniem prawdę o krwawej przeszłości. Rodzina ks. Mieczysława Janasa, choć tak mocno dotknięta Golgotą Wschodu, jest dumna z kapelana męczennika. Pielęgnuje o nim żywą i wdzięczną pamięć, a w trudnych sytuacjach prosi go o wstawiennictwo i pomoc. I doświadcza skutecznej interwencji u Boga, odwzajemniając się modlitwą o beatyfikację kapelana katyńskiego".



artykuł jest autorstwa Małgorzaty Rutkowskiej,

który ukazał się w Naszym Dzienniku 26 kwietnia


Jak nam przypomina Maria Drobek ze Świerzowej Polskiej (dla której ks. Mieczysław jest wujem bo to stryj jej Mamusi ś.p. Heleny Jabłeckiej): ”Ks. Mieczysław Janas jest jednym z 23 kapelanów katyńskich zgłoszonych do procesu beatyfikacyjnego męczenników wschodu z okresu II wojny światowej, a w najbliższą  niedzielę, mówi dalej Pani Maria, jedziemy do Kalwarii Pacławskiej na uroczystość otwarcia i poświęcenia pierwszej w Polsce Alei Dębów Pamięci Kapelanów Katyńskich”