Przed listopadowym dniem Wszystkich Świętych chciałbym wspomnieć o naszych przodkach, którzy spoczywają na zręcińskiej ziemi. Zapewne podczas tylu stuleci istnienia parafii wielu z nich jest świętymi i orędują za nami przed obliczem Boga. Oficjalnie jeden nasz parafianin, ks. kpt. Mieczysław Janas ze Świerzowej Polskiej, został zgłoszony w 2009 roku jako kandydat do procesu beatyfikacyjnego.

Ze swej strony chciałbym opowiedzieć Ci czytelniku o pewnym małżeństwie i tym samym przywołać temat, który może w przyszłości doprowadzi do rozpoczęcia procesu beatyfikacyjnego Honoraty i Ignacego Łukasiewiczów. Dla mnie już są, dla wielu im współczesnych, których wspomnienia się czyta, także byli.  Dla dzisiejszych mieszkańców naszych okolic, sama Honorata pozostaje nieznana, może zapomniana, a jeżeli już znajdzie się ktoś, kto ją wspomina, to wie o niej tak niewiele i zawsze przedstawia ją w cieniu męża Ignacego. O nim możemy przeczytać dużo, o niej nawet w naszej okolicy, którą tak kochała nie mówi się dzisiaj nic.

Udało się wywalczyć jedno, że wiele portali internetowych i nie tylko podaje już: "w Zręcinie jest grób Honoraty i Ignacego Łukasiewiczów", gdzie dawniej pisano wyłącznie o grobie Ignacego Łukasiewicza. Wszystkim tym, którzy taką informację podają,  DZIĘKUJĘ.

Do tej pory są osoby, które krytykują moje starania o odnalezienie prawdziwego pochówku Honoraty (1837-1897), a kiedy z Wojtkiem Żurkiewiczem kleiliśmy na grobowcu jej prowizoryczną tablicę, chciano ją ściągać. Rok temu znalazł się sponsor mosiężnej tablicy, ale i dzisiaj są tacy, którzy nie wierzą, że Honorata spoczywa razem z mężem na zręcińskim cmentarzu. Przedstawiony dowód w postaci zapisu w parafialnej księdze zmarłych, im nie wystarcza!

Ta krytyka zmusiła mnie do poszukania innych dowodów. I jak mówi przysłowie, że pod lampą jest najciemniej, bez względu jak to brzmi  przy lampie Ignacego, taki dowód znalazłem na miejscu.

Dla tych wszystkich, którzy upierają się, że Honorata spoczywa na cmentarzu Rakowickim w Krakowie  przedstawiam ostateczny dowód w postaci wspomnień naocznego świadka, który tak opisuje moment śmierci i sam pogrzeb:

„Bóg  jej oszczędził walki konania. wciągnęła ręce do wchodzącego księdza z Wiatykiem: O, mój Pocieszyciel idzie!, przy­jęła Komunję świętą z rozpromienioną twarzą i leżała cicha i sku­piona. Wtem, rzecz dziwna, trzy razy dzwonek w sieni uderzył, otworzyła oczy: „Słyszycie... dzwonią... już idą po duszę!" i po chwili skonała (red. Kraków).

Rodzina spełniła jej życzenie, dawna pani chorchowiecka powróciła do serc kochających, na wozie okrytym wieńcami, wśród łkań i łez i wyrywających się z głębi serca szeptów: O! matka to nasza była!". Ustawiono ją na katafalku pod skle­pieniem ślicznego kościoła, którego była współfundatorką. Na łuku, pod którym stała trumna, wśród ślicznych malowideł widniał na­pis jakby umyślnie tam nad nią umieszczony: „Pokój ludziom dobrej woli!"*.

A ja modliłam się nie tylko za nią, ale do niej, by tę wielką dobrą wolę i tę miłość chrześcijańską, która stanowiła tło życia obojga Łukasiewiczów, uprosiła dla wszystkich dzieci tej ziemi. (…) Gdy obejrzawszy szczegółowo po pogrzebie zręciński kościół powróciłam w dobrą chwilę na pusty już cmentarz, jakiś bosy człowiek krzyżem leżał przed mogiłą Łukasiewiczów; czy za co dziękował, czy za co przepraszał i o co się modlił, Bóg jeden to wie! Ale mi ten obraz pozostał w duszy!„

Pani Honorata zmarła w Krakowie, gdzie mieszkała po śmierci Ignacego, nie wzięła po mężu majątku, bo ten został rozdany ubogim, a to co zostało i było zapisane w testamencie dla niej na oczach rodziny męża spaliła testament nie chcąc brać tego, co uważała, że do niej nie należy. Nie mogąc sprostać zarządzaniem, sprzedała za bardzo zaniżoną cenę Chorkówkę i wyjechała do Krakowa. Jak tam żyła?  

„Nie była to już bogata pani chorchowiecka, sypiąca złoto garściami, była to już tylko w ewangelicznem pra­wie ubóstwie żyjąca chrześcijanka, która czerpała tylko ze skarb­nicy serca swego, swej pobożnej duszy, swego doświadczenia, skarby współczucia, rady dobrej, pociechy dla wszystkich, co się do niej zbliżali. W zapasach z zawistnym losem straciła prawie resztę mienia, a jednak widok cudzej nędzy tak był dla jej wra­żliwej duszy bolesny, że nieraz bez pamięci o jutrze ostatkiem dzieliła się z potrzebującymi, i te drobne jałmużny, literalnie od ust ujęte, kto wie, czy przed Bogiem nie zaważyły więcej, jak bogate dary z lat szczęścia i zamożności.”

Najbliższą rodziną byli siostrzeńcy, ale nie chciała obarczać ich swoimi problemami. Jeszcze w Krośnie miała przybraną córkę, którą wzięła na wychowanie, a było to tak:  ojciec dziecka przebywał w interesach w Paryżu i tam zachorował, stroskana jego stanem żona postanowiła udać się do Francji, nie wiedząc nawet, że stan jest poważny. Gdy tam dotarła zastała swego męża już w trumnie i wtedy serce Pani Antoniewicz, nie wytrzymało, nagle zmarła, oboje pozostawili czwórkę sierot, jedną z nich przygarnęli bez wahania właśnie Honorata i Ignacy. Dzisiaj spoczywa obok przybranych rodziców na naszym zręcińskim cmentarzu.

Jak sama Honorata mówiła, ciasno i duszno było jej w Krakowie, tęskniła do tych przestrzeni zielonych, do pól złocistych, do chatek i wtedy wyrażała pragnienie, aby choć po śmierci tam spocząć wśród nich. Żyła przecież wśród obcych ludzi, i kiedy przyszła ciężka i nieuleczalna choroba, nie miała w nikim oparcia. Siostrzeńcom nic nie mówiła, przez lata taiła swój stan zdrowia, a gdy zrozumiała, że cierpienia jakie ją czekają mogą być ponad jej, ponad ludzkie siły, szeptała „Bądź wola Twoja”.

Lekarze stwierdzili - musi być operacja, ale..... Samotnie idzie,  jak myślała, na tą ostatnią drogę. Pisze więc pożegnalny list, który z kluczem kładzie do kieszeni. I jeszcze kościół, i spowiedź z całego życia. Sama ze swoją służącą idzie do szpitala gdzie czekają ją cierpienia jakie nie wielu chyba spotkało, jakie niewielu może sobie nawet wyobrazić związane z operację bez znieczulenia!, bo serce by nie wytrzymało (przypominam są to końcowe lata XIX w.). Kto z nas jest w stanie w to uwierzyć? Przeżyła, nie tylko tą operację, ale jeszcze siedem podobnych - bez znieczuleń!  Kiedy litowano się nad nią z uśmiechem pełnym ciepła tak mawiała: „Skoro tak Bóg chce, to tak jest dobrze"!

I dalej jak tylko mogła wpajała i opowiadała, zwłaszcza młodym dziewczętom, obowiązki chrze­ścijanek, obowiązki Polek. Była to kobieta, która miłość ofiarowała w każdej chwili wszystkim, miłość i przebaczenie, bo umiała przebaczać, a robiła to często, bo i powodów ku temu było nie mało. Swą miłość i pomoc ofiarowywała nie tylko dla ludzi dobrych, jej życzliwych: „ale dla wykolejonych i upadających, dla których świat zwykle nie ma nic prócz kopnięcia nogą! (…) Niestety cierpienia były coraz to większe, siły nikły, senność ogarniała już umysł zmęczony, jedno tylko ją rozbudzało, na wpół już przytomną, jak jej się rano py­tali, czy pragnie Komunji św.: „O pragnę, bardzo pragnę!" i tro­ska, czy ten Boski gość zastanie pokój i ołtarzyk na Swoje przy­jęcie godnie przysposobiony, budziła tę duszę już na poły oder­waną od ziemi.”

Jak widzimy nie łatwe było jej życie począwszy od samego początku,  od zakochania się w swoim wuju, bo przecież była córką siostry swojego męża. Ile musiała przejść ta młoda dziewczyna, jakie rozterki, rodzinne waśnie z tym związane, i czekanie na dyspensę papieską, którą szczęśliwie z Ignacem otrzymali, i mogli się pobrać. Chwila szczęścia z Ignacem minęła jak otwarcie i zamknięcie drzwi, później pozostał jej tylko czarny welon wdowi, i samotność otoczona obcymi ludźmi. Całe życie jej i Ignacego było naznaczone skromnością franciszkańską i takimi samymi hojnymi: dłońmi oraz sercem. Bo dzielili się z innymi wszystkim czym mieli i to bardzo dosłownie. Im więcej posiadali tym więcej dawali, a Honorata w krakowskim okresie niejednokrotnie oddawała ostatnie swoje jedzenie potrzebującym.

Im bardziej poznaję każdą chwilę życia tego małżeństwa tym bardzie jestem przekonany, że są to nasi  święci, wiedziała już o tym Pani Anna modląc się w dzień pogrzebu do Honoraty, wiedział to bosy człowiek, leżąc krzyżem przed ich grobowcem. Wiedziało to zapewne wielu, z którymi dane im było się spotykać. Niedługo Wszystkich Świętych, kiedy będziemy odwiedzać zręciński cmentarz zatrzymajmy się na chwilę przed grobowcem Honoraty i Ignacego Łukasiewiczów, zapomnijmy na chwilę o wynalazcy lampy naftowej, a pomyślmy, że tu spoczywają Święci ludzie.

 Jurek Szczur

*Prawdopodobnie napis ten mógł występować na łuku sklepienia w miejscu gdzie zaczyna się prezbiterium. Dzisiaj jest tam napis IHS. Ta cześć została w tym roku odnowiona i już nie dowiemy się czy właśnie w tym miejscu, pod warstwami farby mógł znajdować się ten napis.